Początek Wojny - Atak na Polskę

General

Wojna wybuchła 1 września 1939 po ataku hitlerowskich Niemiec w porozumieniu ze ZSRR na Polskę. Pierwszy etap wojny, nazywany wojną obronną Polski lub tradycyjnie w piśmiennictwie kampanią wrześniową, rozpoczęło formalnie wejście wojsk niemieckich na terytorium Wolnego Miasta Gdańska, choć w istocie jako pierwsze miasta w Polsce zbombardowano Wieluń i - wg niektórych historyków - Tczew. W chwili wybuchu wojny Polska miała układ sojuszniczy z Francją z 1921, układ sojuszniczy z Wielka Brytanią z 25 sierpnia 1939 r. oraz sojusz z Rumunią, obowiązujący jednak tylko w przypadku ataku ze strony ZSRR. Niemcy były powiązane paktem antykominternowskim z Japonią i Włochami, tzw. paktem stalowym z Włochami oraz układem z ZSRR (pakt Ribbentrop-Mołotow) z 23 sierpnia 1939, który de facto dzielił Europę Środkową na strefy wpływów obu państw i dawał Niemcom wolną rękę w wojnie z Polską. Formalnie wojna nabrała charakteru światowego z chwilą wypowiedzenia jej przez Wielką Brytanię i Francję 3 września 1939. Wraz z Wielką Brytanią do wojny przystąpiły Indie i główne państwa Wspólnoty Brytyjskiej (dominia brytyjskie): Australia i Nowa Zelandia (3 września), RPA (6 września) i Kanada (10 września). Oficjalnie po stronie Niemiec do wojny nie przyłączyły się na tym etapie jednak ani Włochy, ani Japonia. Podobnie postąpiły nastawione prohitlerowsko Węgry i Rumunia. Wraz z Niemcami ruszyła natomiast na Polskę słowacka Armia Polowa Bernolak.

Kampania wrześniowa skończyła się klęską Polski. 17 września faktycznie, choć bez wypowiedzenia wojny, do wojny włączył się ZSRR, okupując terytorium Polski do linii paktu Ribbentrop-Mołotow. Atak ten złamał polsko-sowiecki pakt o nieagresji z 1932 r, który miał obowiązywać do 1945, jednak nie wywołał ze strony rządu polskiego wypowiedzenia wojny. ZSRR w nocie , której przyjęcia odmówił w nocy 17 września 1939 r. ambasador RP w Moskwie Wacław Grzybowski stwierdził jednostronnie koniec istnienia państwa polskiego. Polscy dyplomaci wyjechali z terytorium ZSRR dopiero po interwencji dziekana korpusu dyplomatycznego, ambasadora Rzeszy hr. von Schulenburga.

Armia Czerwona toczyła walki z Korpusem Ochrony Pogranicza i ochotnikami o Grodno. Naczelny Wódz Edward Rydz-Śmigły wydał dyrektywę "z Rosjanami nie walczyć (chyba w przypadku rozbrojenia), pertraktować o przejście do Rumunii". Po agresji sowieckiej rząd polski ewakuował się (18 września 1939 r. na terytorium sojuszniczej Rumunii. Wbrew porozumieniu polsko-rumuńskim o swobodnym prawie przejazdu (fr. droit de passage) pod naciskiem niemiecko-sowieckim (w porozumieniu z rządem francuskim (ambasador Leon Noël) rząd polski został bez uprzedzenia internowany. 30 września 1939 r. prezydent Ignacy Mościcki, korzystając z prerogatyw konstytucji o możliwości wyznaczenia następcy w czasie wojny wydał dekret o przekazaniu władzy Władysławowi Raczkiewiczowi, co zapoczątkowało działalność Polskiego Rządu na Uchodźstwie.